Dr Igor Gogić, spec. ginekologije
Bolnica Codra, Podgorica
Endometrioza je još uvjek enigmatska bolest koja smanjuje fertilnost i izaziva hroničan bol u maloj karlici, što značajno mijenja kvalitet života žene. To je česta bolest, može biti prisutna kod oko 22% žena koje nemaju simptome bolesti, kod oko 45-55% žena koje imaju problem infertiliteta i kod oko 50% žena koje imaju hroničan bol u maloj karlici. Samo hiruški tretman trajno uklanja endometriozu bez recidiva u 50% slučajeva, a hiruški u kombinaciji sa medikamentoznim smanjuje mogućnost recidiva do 85%.
Prisustvo endometrioze nizom mehanizama smanjuje fertilnost. Mogući razlozi subfertiliteta kod pacijenata sa problemom endometrioze su: promijenjena anatomija genitalnog trakta, lokalna inflamacija, disfunkcija jajnika, smanjenje broja i kvaliteta jajnih ćelija, disfunkcija endometrijuma, poremećaji implantacije, promijenjen imuni odgovor i drugi manje poznati mehanizmi.
Podaci govore da iako medikamentna terapija dovodi do smanjenja veličine endometrioma za čak 50%, ali ona ga ne može u potpunosti ukloniti, te da je najefikasniji pristup liječenju hirurški u kombinaciji sa medikamentoznim. Samo hirurški tretman trajno uklanja endometriozu bez recidiva u 50% slučajeva, a hirurški u kombinaciji sa medikamentoznim (GnRH analozi, oralni kontraceptivi) smanjuje mogućnost recidiva do 85%. Osim toga, svaka endometriotična cista, ukoliko se ne ukloni, nosi rizik za rupturu, torziju adneksa ili rijetko malignu alteraciju.
Međutim, da se osvrnemo na slučajeve koji nisu za hirurški tretman (rana faza endometrioze) odnosno slučajeve koji su tretirani hirurški i medikamentno, ali na duge staze moramo da ordiniramo terapiju da se endiometrioza ne razbudi.
Kao što znamo, najbolji lijek za endometriozu je trudnoća i to bi bilo idealno kada bi nakon ovog udarnog tretmana, hirurškog i medikamentnog, pacijentkinja zatrudnjela u perdiodu šest mjeseci do godinu dana, ali naravno nekada žena se organizacijski ne uklapa u tu šemu, tj. ne planira trudnoću (mlade djevojke koje još uvjek studiraju, starije djevojke koje trenutno nemaju partnera).
Postavlja se pitanje neke promjene u načinu ishrane koje bi dovele do obustave napredovanja, ali se i to pokazalo neefikasnim.
Oralni kontraceptivi i progesterosnki preparati su takođe tu, ali postoji populacija žena (oboljenja jetre, trombofilija, prethodni vaskularni insulti itd.) kod kojih je njihova upotreba limitirana na duge staze.
Tu se otvara prostor za ljekove koji imaju efekat sličan gore pomenutim preparatima ali bez nusefekata (npr. Lekolid – preparat kurkume) što ide u prilog činjenici da budućnost konzervativne terapije endometrioze kao i mnogih drugih oboljenja leži u upotrebi biljnih preparata čiji efekat za sada nije kao kod sintetskih, ali će tehnologija izrade vjerovatno unaprijediti i taj segment.
