ATOPIJSKI DERMATITIS. Stresni životni događaji se povezuju sa 70% pacijenata oboljelih od ove bolesti. Nisko samopouzdanje, međuljudski i porodični stres i psihosocijalni problemi su vrlo često prisutni.
DERMATITIS ARTEFACTA. Samouzrokovane lezije na koži koje pacijent obično negira. Lezije su obično bilateralne i lako dostupne dominantnoj ruci. Mogu imati bizarne oblike sa oštrim geometrijskim ili uglovitim granicama. Mogu se pojaviti kao opekotine, purpurne lezije, bule, ulkusi, eritem i edem. Pacijenti ih mogu uzrokovati trljanjem, grebanjem, sisanjem, sječenjem ili udaranjem ili aplikacijom toplote, kaustika ili boja.
TRIHOTILOMANIJA. Bolest poremećaja kontrole impulsivnosti. Karakteriše se rekurentnim čupkanjem vlastite kose što rezultira vidljivim gubitkom kose. Anksioznost, depresija, poremećaji prilagođavanja, zlostavljanje u djetinjstvu ili trauma, kao i opsesivno-kompulzivni sindrom mogu biti udruženi sa ovom bolešću.
POREMEĆAJI ISHRANE. Pacijenti sa anoreksijom neurozom (anorexia neurosa) ili bulimijom mogu imati niz znakova na koži i simptoma koji mogu pomoći pri postavljanju dijagnoze ove kompleksne bolesti. Dermatološki simptomi su rezultat neishranjenosti, gladi, samoizazvanog povraćanja, upotrebe laksativa, emetika ili diuretika.
DERMATOLOŠKI SIMPTOMI KAO NUS POJAVA RAZLIĆITIH DERMATOLOŠKIH ILI PSIHIJATRIJSKIH TERAPIJA. Različiti psihotropici mogu izazvati neželjene kožne problema – SSRI, triciklični antidepresivi, stabilizatori raspoloženja i antipsihotici… Antidepresivi mogu izazvati toksičnu epidermalnu nekrolizu, Steven-Johnson sy, leukocitoklasni vaskulitis i fotodermatitis. Litijum, koji se često koristi kod bipolarnih poremećeja, može izazvati ozbiljne kožne manifestacije.
S druge strane, kortikosteroidi, koji se koriste kod kožnih oboljenja mogu uzrokovati psihijatrijske simptome, kao što su kognitivni poremećaji, poremećaji raspoloženja, depresija, delirijum ili psihoze.
TERAPUETSKI PRISTUPI
Glavni pristup psihodermatološkim bolestima je empatički: dobar odnos ljekar-pacijent i timski pristup koji podrazumijeva saradnju psihijatra, dermatologa i socijalnog servisa. Cilj liječenja je da se poboljša funkcionisanje pacijenta, smanji fizički stres, poboljša poremećaj spavanja, kontrolišu psihijatrijski simptomi kao što su anksioznost, depresija, socijalno povlačenje i izolacija i nizak nivo samopoštovanja.
Upotrebljavaju se i farmakološki i nefarmakološki terapijski modaliteti. Koriste se antidepresivi, anksiolitici, antipsihotici i topikalni dermatološki preparati. Antiderpresivi i SSR-i (selektivni inhibitori preuzimanja serotonina) pokazuju svoj efekat kroz antihistaminski, antiholinergički efekat i kroz blokadu lučenja serotonina. Antipsihotici se upotrebljavaju kao monoterapija ili za pojačanje dejstva drugih lijekova, kod pacijenata sa iluzijom parazitoze i mnogo češće kod trihotilomanije.
Od nefarmakoloških tretmana se koriste suportivna psihoterapija, kognitivna bihejvioralna terapija, hipnoza, relaksacioni trening, biofeedback, terapija stresa… U posljednje vrijeme se za liječenje psihokutanih bolesti osnivaju posebne psihodermatološke klinike i prave udruženi timski dermatološko-psihijatrijski programi liječenja kao podrška pacijentima i njihovim porodicama.
Dr Olivera Kovačević, spec. dermatovenerolo,
PZU “Dr Kovačević”, Budva
Add comment