Obdukcija je najpouzdaniji način utvrđivanja uzroka smrti. Zakonom o zdravstvenoj zaštiti i Zakonikom o krivičnom postupku definisano je u kojim slučajevima se zahtijeva obdukcija, i na koji način. Aktuelna situacija po pitanju nadležnosti i načina zahtijevanja obdukcije, ukazuje na nedovoljno jasno definisane nadležnosti organa za zahtijevanje obdukcije, pa je u ovom radu definisano rješavanje navedenih dilema. Obdukcija predstavlja i korak ka unapređenju zdravlja stanovništva, kao upozoravajući faktor na rizike od smrti u određenoj porodici, populaciji. Cilj ovog rada je da ukaže da postoje dvije bazične vrste obdukcija: patološkoanatomska–klinička (PAO) i sudskomedicinska obdukcija (SMO). Rezultati obdukcije, vremenom, utiču na prevenciju, dijagnostiku i terapiju različitih bolesti ili stanja, te povreda i obdukcija predstavlja najobjektivniji način kontrole rada ljekara i zdravstvenih radnika uopšte. Posebno, sudskomedicinska obdukcija, sem navedenih ima i mnogobrojne druge zadatke, kakvi su: otkivanje krivičnih djela, mehanizma povređivanja, identifikacija ličnosti i bioloških tragova, kao i mnogi drugi.
Rad Obdukcije regulisan je u Zakonu o zdravstvenoj zaštiti (ZZZ) te u Zakoniku o krivičnom postupku (ZKP).
U poslednjih oko godinu, naloženo je da se u KCCG strogo poštuje Zakon o zdravstvenoj zaštiti, po pitanju rada patoanatomskih obdukcija, dok se sudskomedicinske obdukcije odvijaju uobičajenom procedurom. Po primljenom uputstvu, doktori KCCG Podgorica, redovno zahtijevaju obdukcije svih umrlih, u skladu sa tim zakonom. Pritom, da bi ispoštovali Zakon i zaštitili sebe, na Propratnici mrtvaca redovno zaokruže obje ponuđene opcije – „zahtijevam patoanatomsku obdukciju; zahtijevam sudskomedicinsku obdukciju“. Prema aktuelnim zakonima, doktor medicine – ne može direktno zahtijevati sudskomedicinsku obdukciju. Da bi ovaj problem nadležnosti bio adekvatno riješen, neophodno je da doktori, koji su konstatovali smrt (u zdravstvenoj ustanovi ili van nje), u svakom slučaju obavijeste policiju o smrti pacijenta; policija će potom obavijestiti dežurnog tužioca za istragu, a tužilac će procijeniti i odlučiti da li je potrebno da se radi sudskomedicinska obdukcija; ukoliko tužilac procijeni da to nije potrebno – radiće se patoanatomska – klinička obdukcija. Na ovaj način će se riješiti dilema nadležnosti, koja je u ovom trenutku diskutabilna i veoma opterećujuća za ljekare obducente koji nakon višečasovnih međusobnih komunikacija i komunikacija sa tužiocima, napokon utvrde ko će raditi obdukciju – spec. patolog ili spec. za sudsku medicinu. Za sve to vrijeme rodbina čeka, u nemogućnosti definisanja termina sahrane pokojnika i ostalih procedura koje prate smrt, i stvara se jedna veoma loša atmosfera i ružna slika o zdravstvu uopšte. A/ ZAKON O ZDRAVSTVENOJ ZAŠTITI („Sl. list RCG”, br. 39/04 od 09.04.2004, 14/10 od 17.03.2010)
U članovima 7, 9, 10 i 14, govori se o provjeri kvaliteta stručnog rada zdravstvenih službi, o zdravlju koje podrazumijeva, pored odsustva bolesti i nesposobnosti, stanje kompletne fizičke, mentalne i socijalne ravnoteže, o unapređenje zdravlja i o kvalitetu zdravstvene zaštite gdje obdukcija ima neprikosnoven značaj.
U članu 29. govori se o obavezi vođenja odgovarajuće medicinske dokumentacije, a svjedoci smo da je ista veoma insuficijentna, nepotpuna i neadekvatna. Član 112 ukazuje na neophodnost provjere kvaliteta stručnog rada u zdravstvenim ustanovama.
U članovima 114, 115, 116, 117 i 118 regulisan je način i uslovi eksterne provjere stručnog rada, koja može biti redovna i vanredna, a zahtjev da se izvrši vanredna eksterna kontrola kvaliteta stručnog rada može podnijeti svako fizičko i pravno lice. I u ovim slučajevima, ukoliko je došlo do smrtnog ishoda – obdukcija ima neprikosnoven značaj.
VI UTVRĐIVANJE UZROKA SMRTI
Član 126 Za svako umrlo lice utvrđuje se vrijeme i uzrok smrti. Za lica umrla u zdravstvenoj ustanovi vrijeme smrti utvrđuje doktor medicine te ustanove. Za lica umrla van zdravstvene ustanove vrijeme i uzrok smrti utvrđuje doktor medicine koga odredi nadležni organ jedinice lokalne samouprave, sa liste mrtvozornika koju utvrđuje Ministarstvo. Sredstva za utvrđivanje vremena i uzroka smrti lica umrlog van zdravstvene ustanove obezbjeđuju se u skladu sa zakonom.
Član 127
U slučaju da doktor medicine koji utvrđuje uzrok smrti ustanovi ili posumnja da je uzrok smrti zarazna bolest koja podliježe obaveznom prijavljivanju dužan je da obavijesti sanitarnu inspekciju, a u slučaju da ustanovi ili posumnja da se radi o nasilnoj smrti, samoubistvu ili nesrećnom slučaju*, obavještava organ državne uprave nadležan za unutrašnje poslove.
Član 128
Kao posebna mjera utvrđivanja uzroka smrti umrlih lica vrši se obdukcija.
Obdukciji obavezno podliježe leš: 1) lica umrlog u zdravstvenoj ustanovi, ako nije utvrđen tačan uzrok smrti; 2) na zahtjev doktora medicine koji je liječio umrlo lice; 3) lica donešenog u zdravstvenu ustanovu čiji je uzrok smrti nepoznat; 4) na zahtjev doktora medicine određenog za utvrđivanje uzroka smrti; 5) na zahtjev člana porodice umrlog lica; 6) ako to zahtijeva istražni organ zato što postoji sumnja da je smrt nastupila izvršenjem krivičnog djela ili u vezi sa izvršenjem krivičnog djela; 7) kada je to od posebnog značaja za zaštitu zdravlja građana ili kada to nalažu epidemiološki i sanitarni razlozi; 8) ako smrt nastupi tokom dijagnostičkog ili terapijskog zahvata; 9) ako smrt nastupi u roku od 24 sata od prijema lica u zdravstvenu ustanovu; 10) ako je na licu vršeno kliničko ispitivanje lijeka ili medicinskog proizvoda, odnosno drugo naučno ispitivanje.
Add comment