[heading]GENU VARUM – O NOGE[/heading]
KOJE SU OPŠTE KARAKTERISTIKE OVOG DEFORMITETA ?
Genu varum (lat.) predstavlja deformitet zgloba koljena koji se odlikuje povećanjem rastojanja između unutrašnjih ivica koljena, tako da natkoljenica i potkoljenica formiraju lučno iskrivljenje sa konveksitetom prema spolja. Najčešće se postojanje ovakve deformacije sreće bilateralno (obostrano), međutim, u rijetkim slučajevima, moguća je pojava i unilateralno (jednostrano). Ukoliko ugao između natkoljenice i potkoljenice pređe 180°, možemo reći da se radi o prisustvu ovog deformiteta.
Kada govorimo o kliničkoj slici O nogu možemo reći da je ona relativno slična kliničkoj slici X nogu, s tom razlikom što su kod genu valguma promjene prisutne u dijelu samog zgloba koljena, dok se kod ovog deformiteta promjene (sa konveksitetom prema spolja) pružaju i na metafizalni i dijafizalni dio kostiju potkoljenice i natkoljenice (femura i tibije).
KOJI SU NAJČEŠĆI UZROCI RAZVOJA OVAKVOG DEFORMITETA KOLJENA ?
O noge mogu da budu urođene, kao posljedica slabije razvijenosti unutrašnjeg dijela donjeg okrajka butne kosti ili slabosti muskulature primicača butina. Deformitet može da bude posljedica rahitisa ili prekomjerne tjelesne težine djeteta. Javlja se i kod beba koje se u ranom periodu odrastanja namještaju da stoje pretjerano dugo. Zbog slabosti aktivnih i pasivnih struktura lokomotornog sistema, u ovom periodu, u predjelu zgloba koljena, dolazi do povećane mogućnosti razvoja deformiteta. Kod gojazne djece opterećenje je veće, a time raste i mogućnost za nastanak O nogu. Kao uzrok nastanka ovog oboljenja rjeđe se pominju osteogenezis imperfekta i osteodistroija.
DA LI SE DEFORMITET JAVLJA U VIDU JEDNOG STANDARDNOG TIPA, ILI POSTOJI VIŠE NJIH ?
U zavisnosti od etiologije, postoje tri osnovna tipa ovog deformiteta koljena:
– Idiopatski tip, koji je uglavnom manje poznatog uzroka. Vjeruje se da nastanak ovog tipa deformiteta ima veze sa poremećajem u mineralizaciji kostiji i osteogenezi ili se kod male djece pojačava iziološki varozitet donjih ekstremiteta. Nekada se u okviru istog navodi i rahitis. Kao posljedica zaostajanja u razvoju medijalnih kondila, težišna linija – linija opterećenja se pomjera prema unutra, što sada već predstavlja „odličan” preduslov za progrediranje deformacije. Najčešće je pomenuta devijacija naizraženija na epi-fizalnom dijelu tibije.
– Simptomatski tip: nastaje kao posljedica nepripremljenosti lokalnog dijela lokomotornog sistema da prihvati i odgovori zahtjevima opterećenja u regiji zgloba koljena. Uzrok ovog tipa je najčešće rahitis, zbog disbalansa vitamina D, hondrodistrofje ili sličnih situacija kod kojih dolazi do dis-balansa između stepena opterećenja i sposobnosti ekstremiteta da odgovori zahtjevima opterećenja. Među ostalim uzrocima mogu biti i frakture (prelomi) u blizini koljenog zgloba ili zapaljenjski destruktivni procesi u istoj regiji.
– Kompenzatorni tip: nastaje kao posljedica prisutnosti poremećaja statike koji mogu rezultirati uslovom za razvoj deformacije. Nadalje, linija opterećenja mijenja svoju poziciju, pomjerajući se medijalno, što, usljed neadekvatnog opterećenja, dovodi do poremećaja statike samog zgloba i, posljedično, razvoja deformiteta. Međutim, ovaj tip deformacije može biti prisutan i usljed prisustva abdukcione kon-trakture zgloba kuka ili eventualno usljed njegove ankiloze, zbog čega dolazi do promjena u statici.
KOJE SU MJERE KOJIMA BI MOGLI SPRIJEČITI NASTANAK OVOG DEFORMITETA ?
Profilaksa ovog deformiteta uopšteno se podudara sa antirahitičnom profilaksom. Ono na šta svako od nas treba da obrati pažnju vezano je za izbjegavanje prijevremeno i pretjerano uspravljanje djeteta u ranom periodu. Pored adekvatnog opterećenja koljena, potrebno je, u cilju prevenira-nja, izvršiti primjenu terapijskog programa vježbi jačanja i istezanja odgovarajućih mišićnih grupa mišića donjih ekstremiteta, kao i upotreba odgovarajućih ortopedskih pomagala kada postoje indikacije za to. Veliku ulogu nekada imaju i korektivne šine i adekvatno bandažiranje pasivno približenih koljena uz istovremeno postavljanje adekvatnog elementa između maleolusa, kako bi se noge dovele u odgovarajuću korektivnu poziciju.
Kod izuzetno izraženih deformacija nekada je nužno uraditi hiruršku intervenciju, u cilju preveniranja artrotičnih promjena u zglobu koljena. Na vrijeme liječen deformitet ne ostavlja ni estetske ni zdravstvene posljedice. Deformitet uglavnom ne utiče na sposobnost hoda, ali dovodi do rane artroze. Kod predisponiranih osoba artroza[ se u velikom broju slučajeva javlja prije tridesete godine.
Piše: Bojan Kraljević, Spec. primijenjene fizioterapije (BApp, Spec. App)
Add comment