Nestabilnost ramena je poremećaj funkcionisanja ramenog zgloba kod kojeg je rameni zglob previše labav. U nekim slučajevima nestabilno rame doslovno sklizne iz zgloba pa nastane iščašenje (luksacija). Iščašenje nastaje kađ sila nadvlada snagu mišića i ligamenata ramena. Ponekad se zglobna tijela ne odvoje potpuno, već se djelimično razdvoje i nakon toga se zglob vrati u normalan položaj. Ovo se naziva subluksacija.
Građa ramena
Rame oblikuju kosti, mišići i vezivno tkivo. Tri su kosti koje oblikuju rame: ključna kost (lat. clavicula), lopatica (lat. scapula) i nadlaktična kost (lat. humerus). Pokrete u ramenu omogućuju tri zgloba: zglob između nadlaktične kosti i lopatice (lat. articulatio humeri), između akromiona i ključne kosti (lat. articulatio acromioclavicu-laris) i zglob između ključne i grudne kosti (lat. articulatio sternoclavicularis). Ovi su zglobovi međusobno povezani i usklađenim funkcionisanjem omogućuju maksimalnu pokretljivost ramena. Oštećenje jednog od njih smanjuje funkcionalnost zgloba. Statičku stabilnost ramenim zglobovima omogućuju zglobne površine i zglobna čaura, a dinamičku mišići rotatorne manžetne i okretači lopatice (lat. musculus trapesius, m. serratus anterior, m. rhomboi-deus major, m. rhomboideus minor i m. levator scapulae).
Rotatorna manžetna je tetivno-mišićna ovojnica koja sa svih strana pokriva i pojačava zglobnu čauru ramenog zgloba. Mišići rotatorne manžetne su: m. supraspinatus, m. infraspinatus, m. teres minor i m. subscapularis. Oko ramenog zgloba postoji nekoliko burza, sluznih vreća, koje umanjuju trenje okolnih tetiva.
Građa ramenog zgloba
Rameni zglob (lat. articulatio humeri) predstavlja spoj između lopatice i nadlaktične kosti. Ispupčeno, konveksno, zglobno tijelo glava je nadlaktične kosti koja ima oblik polukugle prečnika 25-30 mm. Zglobna tijela nisu razmjerno građena jer je glava nadlaktične kosti 2-3 puta veća od zglobne čašice. Zbog ovakve građe, elastičnosti zglobnih tijela, rameni zglob je najpokretljiviji zglob na čovjekovom tijelu. U njemu su mogući svi tipovi pokreta i obimna kretanja u svim smjerovima pa rukom možemo da dotaknemo svaki dio tijela. Ligamenti svojom organizacijom i elastičnošću kontrolišu pokrete u ramenu i štite ga. Novim i neprilagođenim mehaničkim opterećenjima ligamenti teško odolijevaju. Pri povredama, u tom zglobu vrlo često nastaje iščašenje, a građa zgloba pridonosi nastanku habitualnog iščašenja ramena.
Podjela vrsta nestabilnosti
Prema stepenu: subluksacija, luksacija
Prema smjeru: prednja, zadnja, donja, višesmjerna
Prema uzroku: traumatska, atraumatska: voljna i nevoljna
Prema učestalosti: akutna, hronična: habitualna (ponavljana) i zastarjela, fiksna
Traumatska nestabilnost ramena, najčešći oblik, često nastaje nakon povrede koja je uzrokovala iščašenje. Ovo je prva povreda i obično je teže prirode. Potrebna je intervencija ljekara za vraćanje glave nadlaktične kosti natrag u prirodni položaj u zglobu. Iako je rame nakon ove intervencije naizgled opet normalno, čestu posljedicu predstavlja nestabilnost ramena. Ligamenti koji drže kosti u zglobu često se ne zaliječe pravilno ili se rastegnu, što ih čini previše labavim da bi pri nekim pokretima mogli držati rameni zglob u zglobnoj čauri. Nestabilno rame može dovesti do ponavljanih iščašenja, čak i tokom uobičajenih aktivnosti. Nestabilnost može nastati i nakon manje teških povreda. Kod prednjeg iščašenja ramena, uzrok je obično pad na ispruženu ruku ili pad na rame ili lakat.
Osobe koje često izvode određene pokrete u ramenom zglobu s vremenom mogu poprilično rastegnuti zglobnu čauru. Ako bolesnik može svojevoljno da iščaši rame pomoću stezanja mišića, govorimo o voljnoj, a ako se rame iščaši spontano, nakon podizanja ruke, to je nevoljna nestabilnost. Opšte stanje bolesnika teže je nego kod traumatske nestabilnosti. Nastup bolesti obično je podmukao, polagan, iako može nastati i nakon manje povrede ili dužeg perioda pogrešnog pokretanja ramena.
Simptomi mogu varirati od osjećaja manjeg klizanja, ili ispadanja u zglobu, do potpunog iščašenja, odnosno odvajanja glave nadlaktične kosti od zglobne površine na lopatici. Pomak zglobnih površina obično se spontano rješava, nakon čega se pacijent može vratiti svakodnevnim aktivnostima, bez mnogo bolova ili problema. Kako poremećaj napreduje, rame postaje labavije, te se osjeća ispadanje i vraćanje sve većom lakoćom, kod sve većeg broja aktivnosti. Pacijent može namjerno „izbaciti” rame. Kod ovog poremećaja potrebno je prikupiti što više podataka o trenutku nastanka simptoma, kao i svim položajima ramena i aktivnostima kod kojih se nestabilnost opaža. Važno je i stanje drugog ramena – javljaju li se i na njemu simptomi.
Simptomi
Hronična nestabilnost uzrokuje pojavu nekoliko simptoma. Jedna od njih je učestala subluksacija, nepotpuno odvajanje zglobnih tijela. Kad se subluksacija ponavlja kažemo da se radi o habitualnoj (ponavljanoj) subluksaciji.
Add comment