Ne radi se o konkurentnim već komplementarnim metodama od kojih svaka ima svoje mjesto u dijagnostikovanju, praćenju ali i liječenju promjena na koronarnim arterijama koje su najčešći uzrok smrti čovjeka na početku III milenijuma
Piše: Dr Vanja Balšić
Čovjek našeg doba najčešće boluje i umire od bolesti srca i krvnih sudova. Zato danas postoji veliki interes da ovladamo metodom za otkrivanje promjena u zidu krvnih sudova koji dovode krv bogatu kiseonikom do srčanog mišića, a koje su patoanatomski supstrat ishemijske bolesti srca.
Ovi krvni sudovi zovu se koronarne arterije, pa se njihovo snimanje naziva koronarogra ja i može biti invazivna, odnosno klasična ili neinvazivna, odnosno skenerska.
INVAZIVNA KORONAROGRAFIJA je negativna luminogra ja, prikazuje otisak onoga što ateroskleroza, hronično zapaljenska bolest niskog stepena intenziteta, čini zidu krvnog suda. Ne treba zaboraviti da su prve masne naslage u zidu krvnog suda lokalizovane ekstraluminalno pa se ne mogu otkriti na ovaj način, kao i to da danas znamo da masna naslaga ne puca najčešće na mjestima gdje je najveća već tamo gdje je najmekša (otud evolucija shvatanja o aterosklerozi od geometrijskih do bioloških). Znamo da je ovo pucanje masne naslage patoanatomska osnova, baza takozvanog akutnog koronarnog sindroma-nestabilne angine pektoris i infarkta miokarda sa ili bez ST elevacije na EKG-u- potencijalno životno ugrožavajućih komplikacija koje upravo i želimo da izbjegnemo.
SKENERSKA KORONAROGRAFIJA, za razliku od nje, direktno vizualizuje zid koronarne arterije pa daje odgovore na pitanja:
– Ima li masnih naslaga na zidu koronarnih arterija
– na kojem su krvnom sudu lokalizovane
– na kojem njegovom dijelu (znamo da je ateroskleroze difuzna –zahvata sve djelove arterijske cirkulacije – ali segmentna bolest – plakovi, masne naslage lokalizovane su samo na pojednim dijelovima arterija)
– u kojoj mjeri sužavaju lumen koronarne arterije i
– kakvog je sastava masna naslaga. Da li se radi o takozvanom kalcijumskom plaku, staroj naslagi u koju se nataložio kalcijum, pa je redukovan protok kroz taj dio krvnog suda dajući anginozne tegobe (tipičan bol ili neki od ekvivalenata angine) u slučajevima povećanih zahtjeva za krvlju srčanog mišića, odnosno kliničku sliku stabilne angine pektoris koja je po svom toku benigno oboljenje, ili je u pitanju takozvani mekotkivni plak, kod koga u svakom trenutku postoji opasnost od rupture tanke brozne kape i razvoja akutnog koronarnog sindroma.
Takođe, moguće je reći da se radi i o takozvanom mješovitom plaku, plaku miokardo-infarktas koji ima dio u koji je nataložen kalcijum ali i mekotkivni dio.
Prednost INVAZIVNE KORONAROGRAFIJE je
to što, ako pregled pokaže da je konkretnom bolesniku to potrebno, u nastavku pregleda može da se uradi i takozvana perkutana koronarna intervencija, intervencija na krvnom sudu kroz krvni sud u kome se već nalazi instrument. Odnosno, omogućava da se uradi interventna revaskularizacija miokarda i to bilo samo naduvavanjem balona, takozvanom balon dilatacijom i/ili implantacijom stenta, male intravaskularne proteze koja se stavi u dio krvnog suda koji je sužen u najvećoj mjeri omogućavajući u daljem toku nesmetan protok krvi kroz taj dio krvnog suda, čime ova metoda od dijagnostičke prerasta u terapijsku.
Kolika je korist od ove mogućnosti najlakše je shvatiti kada se zna da je alternativa do skoro bila hirurška revaskularizacija miokarda, odnosno aortokoronarno premošćivanje, by pass, koji podrazumijeva otvaranje grudnog koša, zaustavljanje srca, vantjelesnu cirkulaciju, hipotermiju i slično.
INVAZIVNA KORONAROGRAFIJA je rezervisana za bolesnike sa odmaklim promjenama na koronarnim arterijama i danas su jasno precizirane indikacije (formulisane u Preporuke evropskog i američkog
udruženja kardiologa) za njeno izvođenje kako u akutnom infarktu miokarda, tako i kod bolesnika sa stabilnom anginom pektoris ili poslije ranije prelezanih infarkta.
SKENERSKA KORONAROGRAFIJA rezervisana je za bolesnike sa lakšim oblicima ishemijske bolesti srca, one koji imaju neodređene tegobe, kod kojih nije moguće izvesti neki od testova zičkog opterećenja, one koji imaju promjene na osnovnom EKG-u, koji su bez tegoba (riječ je o vrlo podmukloj bolesti koja može da traja i 30 godina ali i nekoliko sekundi s obrizom da njena prva manifestacija može da bude naprasna srčana smrt) ali imaju veliki broj faktora rizika.
Takođe, SKENERSKA KORONAROGRAFIJA se preporučuje i bolesnicima koji su već imali ozbiljne probleme zbog kojih im je rađena revaskularizacija miokarda bilo interventna ili hirurška a radi kontrole prolaznosti stentova ili by pass-eva.
Znači, jasno je da se ne radi o konkurentnim već komplementarnim metodama od kojih svaka ima svoje mjesto u dijagnostikovanju, praćenju ali i liječenju promjena na koronarnim arterijama koje su najčešći uzrok smrti čovjeka na početku III milenijuma.
Koju ćemo metodu bolesniku preporučiti cijeni se za svaki konkretan slučaj posebno kroz nešto što je neprevaziđena vrijednost medicine, kroz konkretan pristup koji podrazumijeva sagledavanje svih pojedinosti značajnih za donošenje odluke o svakom pojedinačnom bolesniku, počev od anamnestičkih podataka, pa preko podataka koji se dobijaju kompletnim i pažljivim kliničkim pregledom, do onih koji daju razne druge dopunske dijagnostičke metode (u kardiologiji nezaobilazan EKG, laboratorijski pregled, Color Doppler ehokardiogra ja, ev, neki od farmakoloških ili testova zičkim opterećenjem sa elektrokardiogarfskim ili ehokardiografskim praćenjem).
Odluku o tome donosi ljekar koji liječi bolesnika sagledavajući sve podatke koje ima i koristeći cjelokupno svoje znanje i iskustvo, pri čemu je važno da na raspolaganju ima obije mogućnosti.
Add comment