Većina ljudi upoznata je sa bolestima srca i posljedicama blokade krnih sudova koji ishranjuju srce. Međutim, malo ljudi shvata i razumije da se suženje i blokada aterosklerotičnim plakom može desiti, ne samo na arterijama srca već svuda u tijelu. Arterije sprovode krv bogatu kiseonikom i hranjlivim materijama do svih djelova tijela, te njihovo suženje i potpuno zapušenje može izazvati ozbiljne posljedice. Tri najprepoznatljivija oboljenja koje tretira vaskularna hirurgija su:
Aneurizma Abdominalne Aorte
Aneurizma abdominalne aorte (AAA) predstavlja trajno proširenje abdominalne aorte veće od 3 cm u njenom prečniku – komplikacije ove bolesti mogu biti fatalne po pacijenta. U 70% slučajeva istovremeno su aneurizmatski izmjenjene ilijačne, a u 30% slučajeva femoralne i poplitealne arterije. AAA do 4 cm nazivaju se „malim”, a one veće od 4 cm „velikim”, od čega, između ostalog, zavisi i način njihovog liječenja. Prirodni tok aneurizmatske bolesti vodi komplikacijama: kompresija okolnih struktura, tromboza, embolizacija, ruptura. Na osnovu gore navedenog toka aneurizme abdominalne aorte može se govoriti o simptomima koji se kreću od potpuno asimptomatskih AAA, koje se otkrivaju kao prateći nalaz, preko kompresivnih simptoma okolnih struktura tipa opstipacije, bola u trbuhu, bola u leđima, do ishemije usljed tromboze i/ili hemoragijskog šoka i smrti usljed rupture.
Karotidna bolest – Moždani udar
Šlog – Akutni moždani udar predstavlja oboljenje koje je treći uzrok smrti u svijetu, i ubica broj 1. u zemljama bivše Jugoslavije. Stopa smrtnosti je ogromna. Šlog predstavlja bolest sa najvećim stepenom invaliditeta u odnosu na sve druge neurološke bolesti. Lako je zaključiti da šlog ne predstavlja samo medicinski problem, već duboko zadire u sociekonsmski život pojedinaca, njegove porodice i cijelog društva. Vrlo je važno napomenuti da je vaskularna bolest mozga drugi uzrok demencije, odmah iza Alchajmerove bolesti. Akutni moždani udar može biti ishemijski – nastao kao posljedica nedovoljne cirkulacije u mozgu, u 75%-80%, slučajeva ili hemoragijski – krvarenje u mozgu, u 20% do 25%.
Stenozantno-okluzivna bolest arterija – Arterioskleroza
Bolest ekstrakranijalnog dijela karotidnih arterija predsavlja najčešći uzrok (60-80%) cerebralne ishemije i moždanog udara, stoga se može zaključiti da je preventivno hirurško i medikamentozno liječenje jedna od mogućih opcija tretmana ovog oboljenja.
Agresivna borba protiv faktora rizika i strogo-selektivan izbor pacijenata za operativno liječenje predstavljaju temelj uspješne strategije za smanjenje smrtnosti i inavliditeta kod moždanog udara.
Vaskularni sistem
Vaskularni sistem sačinjen je od krvnih sudova koji nose krv kroz vaše tijelo. Arterije nose krv obogaćenu kiseonikom od srca, dok vene u srce vraćaju krv osiromašenu kiseonikom.
Glavna i najveća arterija vašeg tijela, koja počinje od vašeg srca, naziva se aorta. Kako krv putuje kroz tijelo, ona ulazi u sve manje i manje krvne sudove, dosežući svaku vašu ćeliju, dopremajući u nju kiseonik i hranljive materije, a preuzimajući otpadne produkte i ugljendioksid.
Nakon toga krv se sakuplja u venama, od sitnijih do velikih vena, prolazeći kroz vaše bubrege i jetru kako bi se oslobodila otpadnih produkata, te nakon toga dospjeva u srce, tačnije u njegovu desnu stranu, gdje ciklus opet započinje.
Cirkulacija krvi je neophodna za život, što znači da sve komponente kardiovaskularnog sistema moraju da funkcionišu besprijekorno svakog minuta.
Kako starimo, naše arterije postaju tanje, kruće i suženije. Ovaj proces naziva se arterioskleroza. Jedna od formi arterioskleroze naziva se ATEROSKLEROZA, koja predstavlja nagomilavanje masnoća i stvaranje plakova u velikim i srednjim arterijama. Sužavanje arterija i nastanak plakova može voditi koronarnoj srčanoj bolesti i prouzrokovati srčani udar, ukoliko su procesom ateroskleroze zahvaćene arterije srca.
Identična situacija se događa i na arterijama koje vode krv u mozak sa posljedičnim moždanim udarom. Suženje arterija na drugim mjestima, kao na primjer nogama, vodi oboljenju koje se naziva Periferna arterijska bolest, skraćeno PAD. PAD može prouzrokovati nastank rana, pojavu bola pri hodu ili u miru, što sa posljedicu može voditi gubitku/amputaciji ekstremiteta. Oboljenja vena se manifestuju njihovim proširenjem, ranama, krvarenjima itd.
Asst. dr sci med. Nikola Fatić, spec. vaskularne hirurgije
Klinički centar Crne Gore
Dodajte komentar