Velike boginje – bolest koja je u Evropi bila prisutna hiljadama godina. Uzročnik je virus variole major, koji se prenosi izlučevinama, vazduhom, preko odjeće.
Manifestuje se povišenom tjelesnom temperaturom, bolovima po cijelom tijelu, osipom i krastama po tijelu. Velike boginje izazivaju smrt kod oko 30% zaraženih, a kod preživjelih često ostavlja trajnu unakaženost ili sljepoću.
U 16. vijeku, u vrijeme otkrića Amerike, koja je tada imala oko 100 miliona stanovnika, američki domoroci nisu bili imuni na bolesti koje su im donijeli evropski došljaci, što je pridonijelo tome da je gotovo došlo do istrebljenja tog stanovništva. Vodeća bolesti s kojom se nisu mogli nositi bile su velike boginje.
Iako je vakcina otkriveno još 1796. godine, smatra se da je samo u 20. vijeku od te bolesti umrlo između 300 i 500 miliona ljudi.
Edvard Džener je primjetio da mljekarice zaražene virusom kravljih boginja ne obolijevaju od velikih boginja, i na osnovu toga izveo eksperiment. Kod dječaka inokulirao je virus kravljih boginja a potom ga izložio materijalu velikih boginja. Epohalni rezultat – dječak nije obolio od velikih boginja. Bila je to prva demonstracija činjenice da se blaži oblik jedne bolesti može iskoristiti u sprečavanju težeg obilika bolesti.
Posljednja velika epidemija velikih boginja u Evropi je izbila 1972. godine.
Dogodila se kada se hodočasnik iz Prizrena vratio s hodočašća na Bliskom Istoku, gdje je došao u dodir s virusom. Zaraza se prenijela na 175 ljudi, od kojih je 35 umrlo.
1977. godine virus je iskorijenjen u ljudskoj populaciji, danas ga nalazimo isključivo u laboratorijima. Iz tog razloga vakcinisanje protiv velikih boginja više se ne sprovodi.
Poliomijelitis ili Dječja paraliza je zarazna virusna bolest uzrokovana poliovirusom, koja se manifestuje seroznim meningitisom, flakcidnim paralizama i parezama mišića, a u svojoj najtežoj formi izaziva poteškoćama s disanjem i smrtni ishod.
Poliomijelitis je hiljadama godina postojao kao endemska bolest i nije privlačio mnogo pažnje do 1880-ih kada su u Evropi, a zatim i Sjevernoj Americi, izbile epidemije. Dječja paraliza prvi je put prepoznata kao jedinstveno stanje od strane Jakoba Heinea, njemačkog ortopeda, 1840. godine. 1890. godine Karl Oscar Medin objavljuje studiju o Poliomijelitisi ili Dječjoj paralizi, zbog češće pojave bolesti kod djece. 1908. godine, Karl Landsteiner otkrio je uzročnika bolesti, poliovirus.
Zabilježeno je nekoliko velikih epidemija dječje paralize.
Prva velika epidemija zabilježena je 1894. godine, a potom i 1916. godine. Najveća je u SAD-u, u periodu između 1945. do 1949. godine.
U Jugoslaviji je 1956. godine registrovano 854 pacijenta.
Svjetska zdravstvena organizacija i UNICEF su 1988. godine započeli kampanju iskorijevanja ove bolesti.
Poliomijelits ili dječja paraliza je primjer bolesti koja je uspješnom vakcinacijom u velikom broju zemalja iskorijenjena.
Vakcinacija se sprovodi najčešće mrtvom – IPV ili Salkovom vakcinom, ili živom – OPV Sejbinovom vakcinom.
Grip
Španska groznica ili Španski grip je bila jedna od najsmrtonosnijih pandemija u istoriji čovječanstva. Pojavila se pri kraju Prvog svjetskog rata, a u tri talasa se širila Zemljom.
Španska groznica odnijela je više života nego Prvi svjetski rat, oko 50 miliona žrtava.
Bolest je, pored klasičnih simptoma gripe, imala karakeristične crne tačkaste promjene na koži, najčešće po licu, upalu pluća, a smrt je nastupala nakon 48 sati. Uzročnik Španske gripe je virus H1N1, a naučnici smatraju da je virus prešao s ptica na ljude u SAD-u.
Virusi gripa neprestano mutiraju, pa je skoro nemoguće proizvesti opštu vakcinu protiv njega.
Zbog svega navedenog, nije slučajnost što se grip smatra jednom od najopasnijih bolesti čovječanstva.
HIV se opravdanao smatra jednom od najstrašnijih bolesti današnjice. Nedavno je dobila epitet kuge 20. vijeka, ali i u 21 vijeku nastavlja da bude aktuelna.
Sida – sindrom stečene imunodeficijencije, je polno prenosiva bolest koja predstavlja posljednji stadijum infekcije organizma virusom humane imunodeficijencije (HIV), a karakteriše je progresivno slabljenje imunog sistema, što bolesnika čini podložnim širokom sprektru infekcija i tumora. Postoji razlika između pojmova HIV pozitivne osobe i SIDE.
HIV pozitivna osoba je zaražena virusom ali bez simptoma bolesti. Do pojave bolesti može da prođe vremenski period od 2 do 10 godina.
Virus se najčešće prenosi seksualnim putem, preko zaražene krvi, sa zaražene majke na dijete, tokom trudnoće, porođaja ili dojenja . Virus se ne prenosi uobičajnim socijalnim kontaktima, niti putem životinja. Za sada ne postoji efikasan lijek ili vakcina koji garantuju izlječenje.
Dodajte komentar