Pušenje, hipertenzija, hiperholesterolemija, gojaznost, nepravilna ishrana, fizička neaktivnost, zloupotreba alkohola i psihoaktivnih supstanci faktori su rizika za nastanak brojnih hroničnih nezaraznih bolesti, čiji nastanak ima najčešće multifaktorsku etiologiju. U Crnoj Gori je 2008. godine pušila trećina odraslog stanovnistva, 40,8% je imala hipertenziju, 15,1% odraslih je bilo gojazno, a samo mali procenat je redovno upražnjavao fizičke aktivnosti.
Broj ljekara (2,3 na 1,000 stanovnika) manji je od evropskog prosjeka (3,3 na 1,000 stanovnika), takođe i medicinskih sestara (4,5 na 1,000 stanovnika) dok je evropski prosjek 8,3 na 1,000 stanovnika. Klinicki centar Crne Gore raspolaže sa oko 350 specijalista i užih specijalista, a pored toga trenutno ima i 190 ljekara na specijalizaciji, od čega je 84 specijalizacija raspisano tokom ove godine.
Postojeće domaće i međunarodne analize posebno su istakle nisku stopu hospitalizacija, manji broj bolničkih kreveta i nisku stopu iskorišćenosti kreveta u poređenju sa istim na nivou EU. Zbog niske stope iskorišćenosti kapaciteta nužna je racionalizacija organizacije, funkcionisanja i finansiranja bolnica radi postizanja bolje efikasnosti i kvaliteta.
Na osnovu analize navedenih parametara potrebno je definisati prioritetna razvojna područja i ciljeve, u skladu sa Master planom razvoja crnogorskog zdrvatsvenog sistema. Tu, prije svega, mislim na neophodnost davanja većeg prioriteta zdravstvenom vaspitanju, identifikovanju i savladjivanju faktora rizika za zdravlje iz okoline, smanjivanju morbiditeta i mortaliteta od kardio-vaskularnih bolesti, unapređenju mentalnog zdravlja, smanjenju bolesti zavisnosti, jačanju zaštite od zaraznih bolesti, hemijskih uticaja i jonizujuceg zračenja, povećanju spremnosti na krizne situacije, prevenciji i ranoj detekciji malignih i drugih hroničnih nezaraznih bolesti, poboljšanju stanja oralnog zdravlja stanovnistva, zaštiti na radu i smanjenju profesionalnih bolesti i povreda, smanjenju povreda i smrti u saobraćaju, itd.
Na području zdravstvene djelatnosti pažnju je potrebno usmjeriti na ostvarivanje sljedećih ciljeva i zadataka:
– Modernizacija mreže javnih zdravstvenih ustanova. U kontekstu ostvarivanja ovog cilja osvrhuo bih se na nedavnu inicijativu Ministarstva zdravlja i Vitalis Global Healthcare grupe, koju smatram izuzetno pozitivnom. Ova, i sve buduće inicijative kojih će sigurno biti, po mom dubokom uvjerenju, mogu samo doprinijeti daljem unapređenju i razvoju crnogorskog zdravstvenog sistema i njegovom usklađivanju sa standardima i normama EU. Izgradnja nove, moderne faze Klinickog centra, te novih opštih bolnica, savremeno opremljenih, sa stručnim kadrom iz zemlje i inostranstva, nesumnjivo će doprinijeti brzoj modernizaciji i transformaciji crnogorskog zdrvstvenog sistema, u cilju dostizanja najviših standarda u pružanju zdravstvenih usluga. Treba svakako razgovarati i sa drugim svjetski priznatim i poznatim lancima bolnica, kakva je, recimo, turska Acibadem grupa, koja raspolaze sa 18 modernih bolnica u Turskoj i inostranstvu, u cilju njihovog privlačenja i dolaska u Crnu Goru. Tu je svakako i švajcarski “Swiss Leading Hospitals”, lanac vrhunskih bolnica, koje pružaju zdravstvene usluge na najvišem nivou. Sve ovo doprinijelo bi i razvoju zdravstvenog turizma, koji je pored vjerskog, najprofitabilnija grana turizma, gdje se godišnje na globalnom nivou okrene nekoliko stotina milijardi dolara. Naravno, potrebno je posebno podvući da svi inostrani bolnički lanci mogu u Crnoj Gori poslovati jedino i samo na principu mješovitog javno-privatnog partnerstva, koje će osigurati da zdravstveni sistem ostane pod dominantnom kontrolom države i da crnogorski građani na ovaj način dobiju vrhunske zdravstvene usluge u sklopu obaveznog zdravstvenog osiguranja, dok bi za strane drzavljane usluge bile pružane na tržišnim principima, od čega bi i država imala po osnovu poreza i doprinosa značajne benefite. Treba spomenuti i neophodnost izgradnje nove Klinike za neurologiju i psihijatriju, koja sada funkcioniše u zaista neprikladnim uslovima. Osnivanje Agencije za akreditaciju zdravstvenih ustanova je jedan od osnovnih uslova za uvođenje sistema totalnog kvaliteta u zdravstvu. Bilo bi poželjno razmišljati i o osnivanju Centra za istraživanje i razvoj matičnih ćelija, jer je regenerativna medicina budućnost savremene medicine. Takođe, izgradnja i razvoj ustanova za dugotrajno i palijativno zbrinjavanje starih, bolesnih i nemoćnih lica, izgradnja staračkih domova je nešto čemu bi trebalo posvetiti posebnu pažnju.
– Integracija javnog i privatnog sektora. Ova mjera obuhvata prethodno spomenute aktivnosti kao i dalje umrežavanje privatnih zdravstvenih ustanova u javno-zdravstveni sistem. Dobar primjer je Bolnica Codra iz Podgorice kao i PZU “Tesla medical” iz Berana, koju bi svakako trebalo uključiti u javno-zdravstveni sistem, s obzirom na stručni kadar i vrhunsku dijagnostičko-terapeutsku opremu koju posjeduje (Magnetna rezonanca, CT Skener 64 multi slajs, hiperbaricna komora, itd), te PZU “Hipokrat” iz Podgorice, itd.
– Kraće liste čekanja. Prethodno navedene mjere, kao što su izgradnja novih, savremenih bolničkih kapaciteta, integracija javnog i privatnog sektora mogu u značajnoj mjeri smanjiti liste čekanja. Trenutno u Klinickom centru na listi čekanja se nalazi 3,194 pacijenta, od čega 2,339 na dijagnostici. Značajan broj ovih pacijenata mogao bi biti upućen na dijagnosticko-terapeutske procedure u spomenute private klinike, čime bi se liste čekanja smanjile na najmanju moguću mjeru. Takođe, dalje povećanje broja specijalista i subspecijalista, proširivanje postojećih kapaciteta, uvođenje dodatnih termina (poslijepodnevni i rad vikendom), bolja organizacija rada, potpuna informatizacija, čime se sprečavaju duple liste čekanja, itd., neke su od mjera koje rješavaju problem listi čekanja, koje nisu problem samo crnogorskog zdravstvenog sistema, već i mnogo razvijenijih i organizovanijih, kakav je recimo, zdravstveni sistem Velike Britanije (NHS), Njemačke, Skandinavskih zemalja, itd.
Dodajte komentar