Hiruška anestezija ima nekoliko segmenata. Osim analgezije (neosjetljivosti na bol), bitno je da omogućiti hirurgu još nekoliko povoljnosti za rad. Tako, ukoliko govorimo o opštoj anesteziji, ona obuhvata nekoliko segmenata. Osim što pacijent spava, on je bezbolan, blokirani su određeni refleksi i izaziva se mišićna relaksacija, što je veoma bitno kod otvaranja trbušne ili grudne duplje. To znači da se daje lijek koji dovodi do potpune paralize svih mišića u organizmu pa i disajnih mišića, pa je anesteziolog taj koji „diše za pacijenta“. Znači, opšta anestezija obuhvata analgeziju, sedaciju, mišićnu relaksaciju i smanjenje određenih refleksa koji mogu da budu štetni tokom operacije. Osim opšte anestezije, postoje još i regionalna anestezija, lokalna anestezija, koju operater može i sam da da, jer se ubrizgava u tkivo, u neposrednu okolinu mjesta gdje će se intevencija raditi. Spinalna anestezija je vid regionalne anestezije gdje se anestetik ubrizgava u spinalni kanal u blizinu nervnih završeteka. Često ljudi izbjegavaju regionalnu anesteziju, uplašeni zbog raznih priča – savjet anesteziologa je da pacijent posluša anesteziologa i njegov predlog za vrstu anestezije. Opšta anestezija se nekada davala na drugačiji način, nekada je korišten jedan lijek koji je trebao da postigne sve ranije pomenute efekte. Vrlo često je dolazilo do predoziranja i bilo je loših efekata. Sada se radi moderniji koncept anestezije koja se zove balansirana anestezija. Samo ime kaže da se koristi nekoliko grupa ljekova da bi izazvali određeni efekat anestezije, da pacijent bude siguran i konforan i da se omoguće maksimalni uslovi za rad kolegi hirurgu. Da rezimiramo, prvo se daje premedikacija pacijentu i to pola sata do sat, zavisno od vrste operacije i psihičkog stanja pacijenta, koja ga dovodi u stanje blage sedacije, smanjenja bazalnog metabolizma, stanja opuštenosti. Kada se radi opšta anestezija, prvo se postavlja osnovni monitoring, pacijentu se mjere osnovni parametri a na monitorima se prati rad srca, srčani ritam, krvni pritisak, i još neki manje bitni parametri. Nakon toga, daje se grupa ljekova, jedan iz grupe hipnotika koji će izazvati san, nakon toga se daje jedan lijek iz grupe anelgetika, mišićni relaksant, koji će izazvati paralizu svih mišića u tijelu, znači i dijafragme i ostalih pomoćnih mišića za disanje, i od tog trenutka počinje arteficijalna – vještačka ventilacija. U zavisnosti od mjesta i vrste operacije, moguće je na nekoliko načina obezbijediti disajni put kod pacijenta. Najčešće je to endotrahijalna intubacija gdje se jedna meka plastična cijev uvodi kroz usta do traheje i fiksira. Preko te cijevi se uvodi kiseonik ili smješa gasova a iz pluća se eliminiše ugljen dioksid. Kod kraćih intervencija se koristi maska za lice ili novija metoda – laringijalna maska. To je konforniji način mehaničke ventilacije tokom intervencije, tokom kojeg sa ne stavlja cijev do traheje već pliće, na ulazu u usta pa pacijent ima manje nadražaja na kašalj i manje nelagodnosti.
Kada se završi hiruška intervencija, optimalno je da pacijent bude budan već na stolu u operacionoj sali. Treba dovesti nivo ljekova u krvi na nivo da je moguće buđenje pred sami kraj operacije. Na kraju operacije se daju grupe ljekova koje potiskuju ljekove date prije operacije, sa receptora na neuro mišićnoj sinapsi i vraćaju mišićnu snagu. Znači, pacijentu treba vratiti mišićnu snagu, uspostaviti reflekse i uspostaviti ritam disanja. Anesteziolozi preferiraju ovaj redosljed da pacijent ne bi imao osjećaj gušenja, osjećaj da ima cijev u ustima. To je proces obrnut od uvodnog u anesteziju, ali koji mora biti konforan kao i uvod u anesteziju i mora biti siguran za pacijenta. Kod najvećeg broja pacijenata to se uspije i on se probudi u operacionoj sali sa stabilnim parametrima.
Ne postoji bezopasna intervencija. Pođete kod zubara da izvadite zub, pa i to može da se komplikuje. U zavisnosti od stanja pacijenta, od bolesti koja treba da se rješava zavisi i stepen opasnosti upotrebe anestezije kao i operativni tok. Anestezija pomaže jer kvalitetna anestezija obuhvata korekciju cjelokupnog stanja organizma, korekciju količine tečnosti u organizmu, elektrolitski balans ili disbalans, metabolički status organizma, znači, anestezija sve to koriguje prije i tokom operacije da bi se rizici od operacije smanjili na najmanju moguću mjeru. Ono što može da bude opasno je nemogućnost uspostavljanja disajnog puta na početku operacije. Postoje mnoge skale koje se određuju i tu se najviše obraća pažnja tokom pripreme za operaciju, preanesteziološke vizite, kada se uspostavlja kontakt sa pacijentom, mada on to ne vidi direktno jer bi se dodatno uplaši. U svijetu su u primjeni različiti testovi i oni se koriste za procjenu disajnog puta ali nijedan od njih nema stopostotnu vrijednost sigurnosti da bi se moglo sa sigurnošću procijeniti da li je moguće pacijenta intubirati ili ventilirati nakon davanja mišićnog relaksanta. Iz iskustva, to je vjerovatno najveća opasnost što se tiče same anestezije. Sve ostalo je dovedeno do vrhunskog sigurnosnog nivoa. Mjesto koje pokrivaju anestezilozi se u stvari zove specijalizacija anestezije sa reanimacijom, terapijom bola intezivnim liječenjem. Svim tim segmentima se bavi anesteziolog, tako da je to veoma kompleksna specijalizacija gdje anesteziolog mora poznavatiznati i internističku i neurološku problematiku.
Add comment