Krvarenja iz nosa su česta, posebno kod djece, i rješavaju se uglavnom u kućnim uslovima ili prestaju sama od sebe.
Mogu da djeluju zastrašujuće i da uplaše pogođenog i okruženje.
Kod krvarenja iz nosa krv teče iz jedne a rjeđe iz obije nosnice. Može biti teško ili lagano i traje od nekoliko sekundi do više minuta i duže. U većini sličajeva krvarenje iz nosa je manje i prestaje samo ili uz neku vrstu samopomoći. Ako krvarenje traje duže od 20 minuta potrebno je potraziti stručnu pomoć.
Epistaksa ili krvarenje iz nosa je dosta čest problem, može biti blago ili obilno, zavisno od uzroka i opšteg stanja klijenta. Može biti tako masivno krvarenje, da klijenta životno ugrozi.
Najčešće se javljaju kod djece, osoba između 50-70 godina, kod oboljenja krvnih sudova, oboljenja krvi i krvotvornih organa, hroničnih bolesti srca i jetre, hormonskih poremećaja, trovanja, terapije antikoagulantnim ljekovima, kod alkoholičara, kod hereditarne teleangiektazije (rendu-osler-weber).
Krvarnje iz nosa je je znak povrede nosa i nosnih šupljina i posljedica akutnog ili hroničnog oboljenja. Moze da uplaši pogođenog i okolinu, kako smo već rekli, najčešće samo prestane ili ga zaustavimo pritiskom na nosnice, palcem i kažiprstom uz nosnu pregradu (digitalna kompresija). Hladne obloge oko vrata.
Stručna pomoc kod krvarenja iz nosa je stavljanje tampona namočenih u rastvor hemostiptika u nosne šupljine i prednja tamponada nosa.
Nosnu sluznicu prokrvljuju tri grane spoljašnje karotidne arterije. Na prednjoj trećini hrskavičavog dijela septum – kiselbachovo mjesto, sve tri grane se bogato prepliću i anastomoziraju i odatle nos najčešće krvari.
Uzroci krvarenja mogu biti lokalni i opšti
Lokalni uzroci
– idiopatski (kod djece i adolescenata),
– mehaničke ili hemijske povrede sluznice nosa (prelom septum, lica, glave),
– strano tijelo,
– tumori (nosa ili nosnih šupljina),
– tumori nazofarinksa (juvenilni angiofibrom).
Opšti uzroci
– infekcije,
– arterijska hipertenzija,
– arterioskleroza,
– bolesti krvi i krvotvornih organa (trombopatija, trombocitopenija, anemija, leukemija, koagulopatija),
– hronične bolesti srca, bubrega i jetre (M. Osler, purpura),
– hormonski poremećaji (pubertet, vikarna krvarenja, menstrualna krvarenja),
– krvarenja u trudnoći,
– trovanja,
– hipovitaminoze (nedostatak vitamin C i K).
Zaustavljanje krvarenja
– odredi se i lokalizuje mjesto krvarenja – 1) istorija krvarenja; 2) lokalizacija krvarenja,
– krvarenje u prednjem dijelu – povrede nosa (udarac), idiopatsko krvarenje, rhinitis, infektivne bolesti),
– krvarenje u sredini i pozadi (hipertenzija, arterioskleroza, prelomi, tumori),
– površinska krvarenja (hemoragijska dijateza, M.Osler, poremećaji koagulacije),
3) mjerenje TA,
4) tetovi koagulacije,
5) RTG nosa i nosnih šupljina,
6) internistički pregled.
Smiriti klijenta i pratnju stvaranjem opuštene atfosmere (dobro obučeni doktor i ekipa koja zna šta treba i djeluje sigurno).
Osoba koja krvari iz nosa treba da sjedi (ako je to moguće), glavom nagnutom naprijed i drži otvorena usta. Nikako da ne guta krv već ispljune. Kako su nosne šupljine pune zgrušane krvi, pacijent prvo izduva jednu pa drugu nosnu šupljinu.
Kad je potrebno koristimo aspirator. Ako ne utvrdimo odakle krvari, u obje nosnice uvučemo tampone namočene u 1% rastvor pantocaina i suprarenina 1:1000 i sačekamo nekoliko minuta. Ako poslije 15 minuta nema znakova svjezeg krvarenja, pacijentu se savjetuje nekoliko dana kućne njege, ležanje sa podignutim uzglavljem.
Ako se krvarenje ne zustavi, doktor radi prednju nosnu tamponadu, u nosnu šupljinu se postavlja srednje široka traka sterilne gaze, sloj po sloj u obliku harmonike, dokle se ne ispuni nosna supljina. Tamponada se odstrani nakon 5 dana. Kod jačih krvarenja je potrebno između slojeva gae umetnuti komadiće želatina koji su natopljeni u rastvoru topostazina.
Ako i dalje krvari potrebna je zadnja tamponada nosa po Belloqeu. Zahvat je neprijatan i bolan, pa se izvodi u epimukoznoj anesteziji.
Klijent se hospitalizira.
Izuzetno se i pored svega krvarenje ne može zaustaviti – tada se izvodi podvezivanje gornje vilične arterije.
Prim. dr Sabahudin Pupović, spec. interne medicine
Zavod za hitnu medicinsku pomoć CG – Jedinica Plav
Dodajte komentar