Dr Dušanka Milatović Perović
Spec. infektologije i subspecijalista gastroenterohepatologije
Opšta bolnica Nikšić
Jetra je poslije kože najveći organ u ljudskom tijelu. Ona je glavna laboratorija, jer obavlja veliki broj biohemijskih procesa u organizmu. Kroz nju u svakoj minuti protekne 1.5 l krvi. Jedna krv je arterijska, a druga krv putem portne vene donosi molekule iz digestivnog trakta, od kojih jetra neke skladišti, a neke prerađuje.
Jetra obavlja više od 500 funkcija u organizmu.
Najvažnije su:
– stvaranje i izlučivanje žuči,
– sinteza albumina i faktora koagulacije,
– izlučivanje bilirubina, holesterola, triglicerida, hormona i ljekova,
– metabolizam lipida, ugljenih hidrata i proteina,
– aktivacija enzima,
– skladištenje glikogena, vitamina i mineral,
– detoksikacija i pročišćavanje krvi.
Uloga detoksikacije je jako važna, budući da smo svakodnevno izloženi raznim toksinima.
Najčešći toksini, koji su istovremeno i najčešći uzroci bolesti jetre su:
- iz hrane pesticidi, herbicidi, teški metali i hormoni iz namirnica životinjskog porijekla),
- toksini iz zagađenog vazduha,
- hemikalije iz vode,
- hemikalije iz preparata za ličnu higijenu,
- alkohol.
U jetri se odvija biotransformacija ljekova i toksina u neškodljive ili manje škodljive, u vodi topljive metabolite. Na taj način se putem žuči i bubrega izlučuju iz organizma. U ovom toksičnom procesu nastaju toksični metaboliti, to jest slobodni radikali (O2, HOO), koji izazivaju peroksidaciju lipida u membrani hepatocita. Ovo izaziva nekrozu hepatocita i toksičnu bolest jetre.
Osim od toksičnih jetra obolijeva od:
- virusnih bolesti (virusi A,B,C,D,E),
- autoimunih bolesti (primarna bilijarna ciroza, autoimuni hepatitis i primarni sklerozirajući holangitis),
- metaboličkih bolesti (Wilsonova bolest, hemohromatoza, NASH).
U svim tim bolestima dolazi do nekroze hepatocita, a kod nekih do nakupljanja masnih kapljica u jetri.
Da bi se ove bolesti prevenirale i liječile koriste se između ostalog hepatoprotektivi. Najpoznatiji hepatoprotektiv je plod sikavice. Preparat Hepagard sadrži ekstrakt ovog ploda, uz dodatak ekstrakta artičoke, holina, L-metionina i vitamina C i B6. Ovakav sastav ga čini vrlo potentnim hepatoprotektivom, koji je našao svoje mjesto u prevenciji i liječenju bolesti jetre.
