Brojevi nerijetko nedvosmisleno govore ono čega nijesmo svjesni, pa tako i koliki je uticaj virusnih hepatitisa B i C na javno zdravlje i kvalitet života ljudi širom svijeta. Prema estimacijama Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) i Svjetske alijanse za borbu protiv hepatitisa (engl. World Hepatitis Alliance), 170 miliona ljudi širom svijeta inficirano je virusnim hepatitisom C, a dvije milijarde virusnim hepatitisom B. To ovu bolest čini najučestalijom virusnom infekcijom na svijetu.
SZO je ustanovila od prošle godine 28. jul za Svjetski dan borbe protiv virusnih hepatitisa, sa ciljem podizanja svijesti javnosti, opšte i profesionalne, o rasprostranjenosti ove bolesti, mjerama prevencije i mogućnosti izlječenja, te sa namjerom da angažuje i inspiriše sve društvene frontove (vladine i nevladine institucije, druge organizovane grupe, zdravstvene radnike i opštu populaciju) na planski osmišljenu i konzistentnu borbu protiv virusnih hepatitisa.
Zbog zdravstvenih, emocionalnih i finansijskih sekvela, opštih i individualnih, kao poseban problem nameće se netretirani hepatitis C koji može dovesti do ozbiljnih hroničnih komplikacija koje se multiplikuju tokom decenija progresije. To ultimativno može dovesti do ciroze, hepatocelularnog karcinoma i smrti. Predstavljeno brojevima, to izgleda ovako:
– 4 od 5 inficiranih osoba će postati hronični nosioci virusa hepatitisa C
– 20% hroničnih nosioca će razviti cirozu
– 20% cirotičnih će razviti hepatocelularni karcinom. Za razliku od hepatitisa C, kod hepatitisa B je spontano izlječenje neuporedivo vjerovatnije – do 90% akutno inficiranih eliminiše virus iz organizma. Dok za hepatitis B postoji efikasna prevencija u vidu vakcine, za hepatitis C još uvijek ne postoji takva preventivna mjera.
Ono što je malo poznato široj javnosti jeste da je korišćenjem pegilovanih interferona i direktnih antiviralnih agenasa danas moguće izlječenje hroničnog hepatitisa C (HHC), u oko 50 do 60% slučajeva za genotipove 1 i 4\ a čak oko 80% slučajeva pacijenata inficiranih genotipom 2 i 3. Najveći problem u dostupnosti terapije jeste institucionalna i društvena stigma u vezi sa ovom, kao što je slučaj i sa velikim brojem drugih hroničnih infektivnih oboljenja. To rezultira time da ova populacija ostaje skrivena zdravstvenim institucijama i neprepoznata, što u konačnom ima dugoročne negativne posljedice po individualno i javno zdravlje, ali predstavlja i značajan inansijski teret, jer je procijenjeno da će netretirani HHC u budućnosti biti veliki potrošač zdravstvenog budžeta. Podaci iz farmakoekonomskih studija nedvosmisleno govore o isplativnosti pravovremenog liječenja, koje je u zavisnosti od vrste komplikacije neliječenog HHC-a u prosjeku 3 puta jeftinije, ili gotovo 20 puta u odnosu na transplantaciju jetre, koja je pacijentima u terminalnoj fazi bolesti jedina preostala terapijska opcija.
Istraživanja iz SAD-a pokazuju da do 75% inficiranih nema svijest da je bilo u riziku i da je posljedično inicirano. To čini 2.5 miliona nedijagnostikovanih nosilaca HHC-a, u odnosu na 0.9 miliona dijagnostikovanih. U Evropi, zahvaljujući nacionalnim skrining, edukativnim i avernes programima, ovaj odnos je 55 : 45% (pa tako pool (engl.) nedijagnostikovanih pacijenata iznosi 1.8 miliona, u odnosu na 1.6 miliona dijagnostikovanih hroničnih nosilaca hepatitis C virusa). Značaj nacionalnih avernes kampanja najbolje može pokazati primjer Francuske, gdje je procenat dijagnostikovanih pacijenata porastao sa 24 na 56%. U periodu od 1994. do 2004, sa trenutno najvećom dostupnošću tretmana u Evropi -16% od pretpostavljene prevalence, koja je u prosjeku 1.29%. Slične kampanje su sa dobrim rezultatima sprovedene i u Škotskoj, Holandiji, nordijskim zemljama i nekim državama SAD-a.
Virus hepatitisa C otkriven je sredinom 70-ih godina prošlog vijeka, kao tzv. posttransfuzioni non-A non-B hepatitis, a kao HCV je potvrđen i definisan 1989. godine u magazinu Journal. Rastuća svijest o uticaju na javno zdravlje, pratila je i povećani medijski baz, sa porastom broja poznatih ličnosti, koji su bili inicirani virusom HCV-a, a među kojima su: Pamela Anderson, Natali Kol, Entoni Kidis i Stiven Tajler (pjevači grupa, respektivno: Red Hot Chili Peppers i Aerosmith).
Piše: dr Miloš Ičević
Dodajte komentar